“Amerikaanse consument als kompas voor wereldeconomie” – Luc Aben – hoofdeconoom bij Van LanschotKempen
De komende kwartalen is de Amerikaanse arbeidsmarkt volgens Luc Aben – hoofdeconoom bij Van Lanschot Kempen – het belangrijkste kompas voor de richting van de wereldeconomie en van financiële markten. Zolang consumenten in de Verenigde Staten hun portemonnee blijven trekken, ziet het er in deze opzichten goed uit.
In de nasleep van de publicatie van Amerikaanse banencijfers ontstond er in de zomer enige onrust op aandelen- en obligatiemarkten. Volgens Aben heeft de arbeidsmarkt van de Verenigde Staten ook de komende maanden veel invloed op de richting van beurskoersen: “De consumptie-uitgaven in dat land vormen de grote economische groeimotor. Dat geldt niet alleen voor de Verenigde Staten, maar ook voor de wereldeconomie. Want het is lastig te zien waar een andere groeistimulans vandaan zou moeten komen. In Europa is het in economisch opzicht bijvoorbeeld al lange tijd kwakkelen. Aben: “Eigenlijk mogen we blij zijn waar we nu staan, als je kijkt wat voor ellende we achter de rug hebben met de pandemie en de energiecrisis. En als je optimistisch bent, zou je heel voorzichtig al een hele kleine, lichtgroene scheut kunnen zien van een kleine groeiversnelling. De lonen in de eurozone stijgen namelijk net iets sneller dan de inflatie. Hierdoor neemt de koopkracht iets toe. De kans neemt bovendien toe dat Europeanen hun geld ook wat meer durven uit te geven. Want het consumentenvertrouwen ligt weliswaar nog altijd vrij laag, maar sinds begin dit jaar tekent zich een stijging af.”
Groei-impuls is ver te zoeken in Europa en China
Het groeitempo komt voorlopig niet in de buurt bij dat van de Verenigde Staten. Aben: “Het is veel te vroeg om echt enthousiast te worden over de economische groei in Europa. Daarvoor zijn een structurele hervorming van de arbeidsmarkt, een oplossing voor de energieproblemen en een betere onderlinge samenwerking nodig. De geschiedenis leert dat dit laatste eigenlijk alleen gebeurt tijdens een grote crisis. Ook van China hoeven we voorlopig geen groeiwonderen te verwachten. De grote uitdaging voor dat land is om de middeninkomensval te vermijden. Dat is een situatie waarbij de groei van de economie stokt, nadat het bbp per inwoner in een zich ontwikkelend land is opgeklommen van een laag naar een gemiddeld niveau.”
De meeste landen die aan deze val wisten te ontsnappen, waren de democratieën met een vrijemarkteconomie. Aben: “Maar in China is er nog een heel duidelijke ideologische lijn terug te zien in het beleid. Aan de ene kant wordt er meer ruimte gecreëerd voor ondernemers. Maar aan de andere kant streven de machthebbers wel naar een brede welvaart, waarbij bedrijven ook het nationale belang moeten dienen. Daar komt bij dat het heel erg moeilijk is om met een spreadsheet vanuit Peking de economie van een land met een miljard inwoners te plannen.”
Nieuw evenwicht op Amerikaanse arbeidsmarkt
Per saldo blijft de Amerikaanse consument over als enige aanjager achter de economische groei. Aben: “En het goede nieuws is dat Joe Sixpack waarschijnlijk gewoon doorgaat met geld uitgeven. Een belangrijke voorwaarde is dat de arbeidsmarkt goed blijft draaien. Want inmiddels moet de bodem toch al een keer in zicht komen van alle spaarpotjes die tijdens de pandemie zijn aangelegd. Overigens tekent zich wel een nieuw evenwicht af. De spanning op de arbeidsmarkt neemt iets af en er komen wat minder vacatures bij. Vaak zie je dat de loongroei dan ook wat terugvalt. Maar een echte afkoeling van de arbeidsmarkt waarbij het aantal ontslagen duidelijk oploopt, is in mijn ogen nu de grootste bedreiging voor de economie en het goede klimaat op financiële markten.”
Ten slotte is het nog te vroeg om al het sein brandmeester te geven voor wat betreft de inflatie. Aben: “In bepaalde delen van de Amerikaanse economie zoals de dienstensector, blijft de inflatie hardnekkig wat hoger. Dat geldt ook voor eurozone, waar de diensteninflatie rond de 4% schommelt. Zo bekeken is het nog lang geen uitgemaakte zaak dat de Amerikaanse beleidsrente nog zo ver gaat dalen als financiële markten nu inprijzen. Bovendien lijken de presidentsverkiezingen een bron van economische onzekerheid te vormen. Zowel Kamala Harris als Donald Trump lijken niet aan te sturen op een beleid dat positief is voor aandelenmarkten.”
Dat kan echter ook verkiezingsretoriek zijn. Aben: “Het is afwachten welke economische koers de volgende bewoner van het Witte Huis echt gaat varen. Voorlopig stevenen de Amerikaanse bedrijfswinsten dit jaar nog af op een groei van circa 10%. Die groei wordt in tegenstelling tot 2023 bovendien een stuk breder gedragen dan alleen door grote technologiebedrijven. Als de arbeidsmarkt goed op de rails blijft, kan het positieve beursklimaat dan ook best nog even aanhouden.”
